Erbo-dóu-mau-de-dènt
Hyoscyamus niger
Solanaceae
Àutri noum : Jusquiam-negre, Erbo-de-bregand, Erbo-de-mort, Endourmidouire, Erbo-de-dènt.
Nom en français : Jusquiame noire.
Descripcioun :L'erbo-dóu-mau-de-dènt es uno planto devengudo pu raro qu'à passa tèms emé l'esvalimen dis escabot de fedo. D'efèt trachis proche di jasso ounte soubro proun de femié. Autramen es eisado de recounèisse emé si poulìdi flour di dos coulour.
Usanço :"L'ai agu ramassado, i'avié pas de dentisto coume i'a aro, e se sounavian coume acò... Alor metian la grano sus de braso, se brulavo, fumavo e metian uno bolo vuejo dessus, à l'envers, pèr que lou fum rentrèsse bèn, lou tournavon e i vieujavon d'aigo boulènto dedins, e fasian uno fumigacioun. Ero rare que lou mau de dènt passèsse pas", L. Saunier in O. Madon, op.cit. p. 109.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hyoscyamus
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Jauno Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Jasso
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Hyoscyamus niger L., 1753
Tartarèio
Rhinanthus minor
Orobanchaceae Scrophulariaceae
Àutri noum : Tartarièio, Tartareo, Tartarìo, Crèsto-de-gau, Cascavello.
Nom en français : Petit rhinanthe.
Descripcioun :La tartarèio-di-pichot es uno planto coumuno de mountagno que trachis dins li prado e pelouso un pau umido. Fai partido di Rhinanthus sènso péu sus li coustat dóu "calice". Lou tube de la flour èi dre emé la labro dóu dessubre à dous dènt < 1 mm de long, e li d'en bas bèn duberto.
Usanço :Li tartarèio soun de planto parasito pas manjado pèr li bèsti. A Castelano (04) se dis : "la tartarièio manjo lou fen jusqu'à la granjo" (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Caupon de rinantino empouisounanto que pòu servi contro la tavanìo. An peréu la prouprieta de tencha la lano e la sedo en jaune .
Port : Erbo
Taio : 10 à 50 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Rhinanthus
Famiho : Orobanchaceae
Famiho classico : Scrophulariaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1,6 à 1,9 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2300 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Prado umido
- Pelouso
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Rhinanthus minor L., 1756